Being John Malkovich: de poppenspeler van de ander

In de klassieker Being John Malkovich belandt Craig Schwarz via een geheimzinnige deur op kantoor in het hoofd van niemand minder dan John Malkovich. Dit geniale scenario van Charlie Kaufman verwordt met de uitstekende regie van Spike Jonze tot een fantastische filmklassieker. Ik ben fan.

Een kijkje in het hoofd van iemand anders

Craig Schwartz is poppenspeler. Het lukt hem maar niet om een podium te vinden voor zijn kunsten. Op aandringen van zijn vrouw zoekt hij daarom een job als administratief medewerker. Er moet immers toch geld verdiend worden. Zijn nieuwe kantoortje bevindt zich op de zeven-en-een-halve (!) verdieping van een vervallen wolkenkrabber. Dit betekent dat hij de complete werkdag gebukt moet rondlopen, vanwege de lage plafonds. Toch is dit niet het enige bizarre wat Craigs’ pad kruist in het New Yorkse kantoorgebouw. Op een dag ontdekt hij een geheimzinnige deur. Een smalle, donkere tunnel leidt rechtstreeks naar de hersenen van een groot acteur. Craig belandt in het hoofd van niemand minder dan John Malkovich.

Hoewel Craig getrouwd is, heeft hij overigens al sinds zijn eerste werkdag een crush op zijn onbereikbare collega Maxine. Wanneer hij haar vertelt van het avontuur in het hoofd van John, ziet zij een manier om hier geld uit te slaan. Buiten kantooruren kunnen mensen voor $200 dollar een kwartier de beroemde John Malkovich zijn. Dit maakt de huwelijksproblemen van Craig er echter niet beter op. Dan wordt zijn vrouw Lotte ook nog eens verliefd op Maxine. En wat gebeurt er als John Malkovich ontdekt wat er met zijn brein gebeurd?

Een bizarre mindfuck

Being John Malkovich is een fantastische samenwerking tussen regisseur Spike Jonze (Her) en scenarioschrijver Charlie Kaufman (Eternal Sunshine of the Spotless Mind, Anomalisa, Adaptation).  Het verhaal is bizar, evenals de personages. Wat dacht je bijvoorbeeld van de chimpansee die bij Lotte en Craig in huis woont? Ik denk dat maar weinig filmmakers weg zouden komen met deze situatie.

Ook de acteurs – John Cusack, Cameron Diaz, Catherine Keener en John Malkovich himself – zetten een fantastische prestatie neer. Zij blijven sterk en realistisch in een onrealistische setting. Dit houdt de kijker geboeid. De relaties tussen de personages onderling zijn overigens bijna pijnlijk om naar te kijken. Hoe het huwelijk een sleur geworden is, onbeantwoorde liefdes en heftige passie komen aan bod. Het leven zoals het is, met een vleugje absurdisme.

Being John Malkovich zet de kijker aan het denken. Over hoe sommige mensen hun ware ‘ik’ verschuilen achter een pop of een masker. Het is interessant om te zien hoe de poppenspeler de macht over zijn eigen leven verliest. Dan loopt het sneller en sneller uit de hand. Daarnaast gaat de film over manipulatie. Maar ook over het ervaren hoe het is om iemand anders te zijn. Is het gras altijd groener aan de overkant?

Ik heb genoten van Being John Malkovich. In deze bizarre mindfuck verliest een poppenspeler de controle over zijn eigen leven – en probeert hij dat van een zeer bekende acteur over te nemen. Maar al snel loopt alles uit de hand. De acteurs zetten sterke personages neer in een allesbehalve realistische stting. De onderlinge relaties raken de kijker op een pijnlijke manier. Een film die niet snel uit je gedachten zal verdwijnen.